I .ĐẠI CƯƠNG

Methanol là một loại cồn công nghiệp, bản thân methanol chỉ gây ngộ độc nhẹ nhưng những chất chuyển hóa của nó lại có độc tính rất cao. Chúng có thể gây toan chuyển hóa, mù mắt và thậm chí gây tử vong. Liều tử vong của methanol tính chất ước lượng khoảng 1-2ml/kg; tuy nhiên, đã có những trường hợp mù vĩnh viễn và tử vong với liều chỉ khoảng 0,lml/kg (6-10 mL ở người lớn).

II. CHẨN ĐOÁN

1. Tiêu chuẩn chẩn đoán

1.1. Tiền sử

Có uống rượu hay tiếp xúc với các loại dung môi công nghiệp có chứa methanol.

1.2. Triệu chứng lâm sàng

– Trong giai đoạn tiềm ẩn (18-24 giờ) bệnh nhân có thể không có triệu chứng gì.
– Thị giác: giảm thị giác, sung huyết đĩa thi, phù gai thị, giật nhãn cầu theo chiều thẳng đứng và xoay. Ở giai đoạn sau,đĩa thị và giảm đáp ứng của đồng tử đối với ánh sáng là những dấu hiệu tiên lượng xấu. Bệnh nhân có thể bị mù hoặc mất thị lực vĩnh viễn.
– Ngưng thở gặp ở giai đoạn sớm, liên quan đến methanol chưa chuyển hóa. Thở nhanh sau đó là để bù trừ cho tình trạng toan chuyển hóa.
– Đau bụng dữ dội, chán ăn, buồn nôn và nôn ói.
– Nhiều biểu hiện thần kinh khác nhau từ cảm giác lơ lửng cho đến co giật, hôn mê, nhồi máu hạch nền. Ngoài ra còn có thể gặp triệu chứng cổ cứng và dấu màng não, có thể có liên quan đến xuất huyết não.
– Nhịp tim chậm, suy cơ tim, và tụt huyết áp khi ngộ độc nặng.

1.3. Cận lâm sàng

– Khí máu động mạch: xác định bệnh nhân có toan máu.
– Lon đồ: giúp tính được khoảng trống anion.
– Áp lực thẩm thấu máu (ALTT): để tính được hiệu số giữa ALTT máu đo được và ALTT máu tính toán. Trong ngộ độc methanol, hiệu số ALTT này giảm xuống.
– Ceton máu và niệu: giúp loại trừ các chẩn đoán khác.
– Nồng độ ethanol máu.
– Nồng độ methanol trong máu.

2. Chẩn đoán xác định

Có tiền căn tiếp xúc với methanol, triệu chứng lâm sàng phối hợp, có bằng chứng nhiễm toan chuyển hóa và xét nghiệm methanol máu dương tính.

3. Chẩn đoán phân biệt

Cần chẩn đoán phân biệt với bệnh lý: đái tháo đường nhiễm ceton, viêm tụy, sỏi thận, viêm màng não, xuất huyết dưới nhện và bong võng mạc