• Nếu trẻ sinh non nhẹ cân, xem bài Sơ sinh Nhẹ Cân để cho ăn sữa đường miệng đúng.
• Nếu trẻ sinh đôi, xem bài Dinh Dưỡng cho Trẻ Sinh Đôi.
• Khi trẻ bú tốt và không còn vấn đề nào cần phải nhập viện, cho trẻ xuất viện.
• Theo dõi trẻ trong 2 ngày để đánh giá lại khả năng bú và tăng cân.
2. Điều chỉnh tư thế và cách nắm bắt vú.
• Ghi nhận cân nặng trước đó, nếu có thể, theo dõi cân nặng hàng ngày.
• Hướng dẫn mẹ kỹ thuật cho bú đúng:
– Nếu kỹ thuật cho bú của mẹ đúng, quan sát và đánh giá lại, tiếp tục theo dõi 3 ngày kế tiếp;
– Nếu kỹ thuật cho bú của mẹ không đúng, hướng dẫn giúp đỡ mẹ kỹ thuật bú đúng;
– Nếu lên cân ít nhất 15 g/kg mỗi ngày qua 3 ngày liên tiếp, đánh giá rằng sữa mẹ đủ và giải thích cho mẹ thực hiện nuôi con bằng sữa mẹ. Nếu không có vấn đề gì cần phải nằm viện, cho trẻ xuất viện.
– Nếu trẻ không lên cân ít nhất 15 g/kg mỗi ngày qua 3 ngày liên tiếp, điều trị theo hướng dẫn.
3. Tăng cân không đủ.
Những hướng dẫn điều trị cho trẻ lên cân không đủ bên dưới, chỉ áp dụng cho trẻ ăn sữa hoàn toàn bằng đường miệng (bú mẹ hoặc ăn sữa bằng phương pháp thay thế (bú bình hoặc ăn bằng thìa). Nếu trẻ nhận dịch truyền tĩnh mạch có ăn sữa thêm nhưng chưa đủ hoặc không ăn sữa nhưng mất nhiều hơn 5% cân nặng mỗi ngày, tăng thể tích dịch 10 ml/kg trong 1 ngày để bù lại thể tích dịch không đủ.
• Ghi nhận cân nặng trước đó và cân nặng hàng ngày của trẻ.
• Xác nhận rằng trẻ lên cân chậm khi tăng < 15 g/kg mỗi ngày qua 3 ngày trước đó.
• Kiểm tra và điều chỉnh hoặc điều trị trẻ chậm lên cân:
– Xác nhận rằng trẻ có bú đủ cữ, thường xuyên không (ví dụ 8 lần trong 24 giờ), nhất là buổi tối có đủ cử. Nếu trẻ ăn sữa thay thế, bảo đảm rằng trẻ nhận đủ thể tích trong mỗi cữ bú;
– Xác định nhiệt độ môi trường tốt nhất cho trẻ, nếu nhiệt độ môi trường quá lạnh hoặc quá nóng, trẻ phải tăng chuyển hóa cơ bản để điều hòa thân nhiệt, nên lên cân có thể không đủ;
– Tìm các dấu hiệu của nhiễm trùng (ví dụ bú kém, nôn ói, thở khó);
– Khám xem trẻ có tưa lưỡi hoặc loét miệng.
• Nếu chậm lên cân đã được xác định và không có nguyên nhân rõ ràng hoặc nguyên nhân đã được phát hiện và được điều trị (ví dụ nhiệt độ môi trường đã được điều chỉnh trong 3 ngày hoặc nhiễm trùng hoặc tưa lưỡi đã được điều trị trong 7 ngày) và tăng cân vẫn không đủ, hướng dẫn mẹ tăng lượng sữa trong 3 ngày theo dõi.
• Nếu tăng cân trung bình sau 3 ngày đạt ít nhất 15 g/kg mỗi ngày:
– Hướng dẫn mẹ thực hành cho bú đúng, và hướng dẫn theo dõi tăng trưởng của trẻ;
– Nếu không còn vấn đề nào khác cần nằm viện, cho trẻ xuất viện;
– Theo dõi tăng cân hàng tuần trong 1 tháng để xác nhận tiến triển.
• Nếu tăng cân sau 3 ngày ít hơn 15 g/kg/mỗi ngày mặc dù đã thực hiện như trên:
– Hướng dẫn mẹ vắt sữa và cho trẻ ăn thêm sau mỗi cữ bú, cho ăn bằng thìa.
– Nếu mẹ không thể vắt sữa, cho trẻ uống thêm 10 ml mỗi cử bằng sữa thay thế,ăn bằng thìa, pha sữa đảm bảo vô trùng tốt.